FRANCISCO TARREGA ( 1852-1909 )

Francisco Eixea Tarrega mogen we beschouwen als de grondlegger van de moderne gitaarschool.

Het zit Francisco niet erg mee in het leven : hij is van nederige afkomst, heeft met allerlei zorgen te kampen en lijdt bovendien aan een pijnlijke oogziekte. Toch zal hij de wereld verbazen door zijn groot talent, zijn wilskracht en zijn pedagogisch inzicht.

Zijn eerste gitaarlessen krijgt hij van een plaatselijk gitarist, Manuel Gonzalez. Op elfjarige leeftijd hoort hij Julien Arcas ( 1 ) spelen en wordt zijn leerling. In 1874 studeert hij piano en harmonie en een jaar later reeds behaalt hij zijn eerste prijs harmonie en compositie. Zijn liefde gaat echter uit naar de gitaar. Hij concerteert o.m. te Parijs, met veel succes, maar trekt zich terug uit het concertleven om zich geheel aan het gitaaronderricht te wijden. Later wordt hij zelfs professor aan de conservatoria van Madrid en Barcelona.

Alhoewel Tarrega op gitaristiek gebied geniaal is, toch onderwerpt hij zijn composities aan de kritiek van zijn vrienden. Hij heeft veel leerlingen die later grote naam maken als gitaarvirtuoos of die zijn voorbeeld navolgen en zich zeer verdienstelijk maken door gitaaronderricht te verstrekken.

Enkele van deze leerlingen :

Spanje :        Daniël Fortea ( 2 )

                      Severino Garcia Fortea ( 3 )

                      Miguel Llobet ( 4 )

                      Emilio Pujol

                      Alberto Obregon ( 5 )

                      Josefina Robledo ( 6 )

Italië :          Maria Rita Brondi ( 7 )

Argentinië :  Domingo Prat ( 8 )

Cuba :           Pascual Roch ( 9 )

                      Juan Martin Sabio ( 10 )

Tarrega begint ook een methode uit te werken. Er worden speelregels vastgelegd, de techniek wordt verbeterd ( b.v. door het toevoegen van het gebruik van de ringvinger van de rechterhand ), de beste houding gezocht om met volledige vrijheid te kunnen spelen ( gitaar op linkerdij, ligging rechtervoorarm, houding beide handen, vooral van de rechterhand : vóór Tarrega steunen alle gitaristen met de pink op het bovenblad, zelfs van Tarrega bestaat een jeugdfoto ( 15 jaar ) waarbij hijzelf nog de pink op het bovenblad steunt, naar het voorbeeld van zijn leraar Arcas ); ook nieuwe mogelijkheden en effecten worden gevonden. Kort gezegd : Tarrega breekt met de legende dat de gitaar een begeleidingsinstrument is, hij toont aan dat de gitaar als solo-instrument volwaardig naast de andere instrumenten mag staan.

Alle mogelijkheden inzake toonladders, gebroken akkoorden, legato, instrumentale effecten zijn door hem uitgetest. Jammer genoeg is hij door een voortijdige dood niet in staat geweest dit alles schriftelijk tot één geheel, een methode, te verwerken. Wel zijn er veel afzonderlijke studies en stukken verspreid onder zijn leerlingen en vrienden, doch alle pogingen, vooral van Pujol, om ze bijeen te brengen faalden.

We kunnen de verdiensten van Tarrega niet hoog genoeg naar waarde schatten : hij onttrekt de gitaar aan de vergetelheid en als de gitaar nu zulk een hoge vlucht neemt, is dit voor het grootste deel aan Tarrega te danken.

Tarrega zoekt geen persoonlijk succes. De hele wereld staat voor hem open, waar hij wil kan hij concerteren. Hij verkiest echter de intimiteit van zijn woning boven het succes. Daar speelt Tarrega voor zijn vrienden.

In 1909 sterft Tarrega te Barcelona en wordt er begraven. Zes jaar later wordt zijn stoffelijk overschot overgebracht naar zijn geboortedorp Castellon de la Plana, waar men hem een standbeeld opricht.

Enkele voorname werken :

Capricho Arabe, Recuerdos de la Alhambra ( 11 ), Danza Mora, Preludes, Studies enz.

Karl Scheit gaf in 1961 uit : Complete Preludes, en in 1969 Complete technical Studies ( Universal Edition, Wenen ). lsaac Albeniz ( 12 ) en Enrique Granados ( 13 ) laten Tarrega pianostukken omwerken voor gitaar, waarbij Albeniz opmerkt dat de gitaarversie beter is dan het originele pianowerk. Tarrega bewerkt ook voor gitaar de voor klavier geschreven "Serenata Espagnola" van Joaquin Malats ( Barcelona, 1872-1912 ).

Het is Tarrega die de renaissance van de gitaar inluidt, een renaissance die nog steeds voortduurt en een blijvend karakter schijnt aan te nemen.

( 1 ) Julian Arcas ( 1832-1882 ), Spaans gitaarvirtuoos en componist. Bevriend met de gitaarbouwer Torrès, staat hij deze met raad en daad (financiële hulp) bij. Zijn Torresgitaar noemde hij «El Leone». Ongeveer tachtig werken voor gitaar werden gepubliceerd; ze zijn gebaseerd op de volksmuziek ( bolero's, soleares, jota's... ).
( 2 )   Daniël Fortea ( 1878-1953 ), Spaans gitarist en componist. Schrijft een gitaarmethode en veel volkse muziek. Sticht de uitgeverij «Biblioteca Fortea» die honderden gitaarwerken publiceert. Hij heeft als voornaamste leerling Sainz de la Maza.

( 3 )   Severino Garcia Fortea ( + 1931), Spaans gitaarvirtuoos die ook een uitgeverij van gitaarmuziek opricht.
( 4 )   Miguel Llobet ( 1878-1937 ), Spaans gitaarvirtuoos en pedagoog. Hij wordt eerst kunstschilder op aandringen van vader die beeldhouwer is. Zijn liefde gaat echter naar de gitaar, al is hij een voortreffelijk portretschilder. Bij zijn schitterende concerten ( o.m. in Argentinië ) krijgt hij staande ovaties. Men noemt hem de Casals van de gitaar. Llobet schrijft weinig muziek ( hij bewerkt voor gitaar de Spaanse dansen V en X voor klavier van E. Granados, en Catalaanse volksliederen ). Hij sterft aan een longaandoening als gevolg van het verblijf in koude, vochtige kelders (luchtbombardementen) tijdens de Spaanse burgeroorlog. Zijn voornaamste leerlingen zijn Maria Luisa Anido ( 1907-  ) en José Rey de la Torre ( 1917- ).
( 5 )   Alberto Obregon ( 1872-1922 ), Spanje. Begint gitaar te spelen uit liefhebberij. Hij reist eerst naar Australië waar hij gitaarleraar wordt en later naar Zuid-Afrika waar hij eveneens les geeft. Terug in Spanje hoort hij Tarrega spelen, wat voor hem een openbaring is. Hij wordt dan leerling van Tarrega en componeert enkele lichte werkjes.
( 6 )   Josefina Robledo, Spanje. Leerlinge van Tarrega. Ze brengt het grootste deel van haar leven door in Brazilië, waar ze door haar concerten en haar onderricht van grote betekenis is voor de gitaar. Een van haar leerlingen is de Braziliaan Osvaldo Soares.
( 7 )   Maria Rita Brondi ( 1889-1939 ), Italië, van Vlaamse afkomst. Ze krijgt gitaarles van Luigi Mozzani en later van Tarrega. Concerteert in Praag, Wenen, Parijs, Londen, Rome enz. Schrijft een boekwerk : «Il liuto e la chitarra», Bocca 1926 Torino ( herdruk Forni 1978 Bologna ) en stukken voor gitaar.
( 8 )   Domingo Prat ( 1886-1944 ), Spanje. Vestigt zich in Argentinië en voert er de Tarregaschool in. Bekend is zijn leerlinge Maria Luisa Anido, een buitengewoon talent, die ook nog een duo zal vormen met Llobet; ze is professor aan het conservatorium van Buenos Aires. Prat schrijft het omvangrijk werk «Diccionario de Guitarristas» ( 1934, Romero y Fernandez, Buenos Aires ).
( 9 )   Pascual Roch ( 1860-1921 ), Spaans gitaarleraar die emigreert naar Cuba. Hij bouwt ook gitaren : het gewone type heeft als etiket «Fabrica de Guitarras, Bandurrias y Laudes, Pascual Roch, 146 San Vicente, Valencia», het betere model «D. Francisco Tarrega, eminente guitarrista». Roch is echter vooral bekend door zijn Metodo moderno para guitarra in drie delen ( 1924, Schirmer, New York ).
( 10 ) Juan Martin Sabio ( 1868-1920 ), Cuba. Een leerling van Sabio, Severino Lopez, werd de eerste leraar van Rey de la Torre, de bekende gitaarvirtuoos.
( 11 ) Herinneringen aan het Alhamhra : het Alhambra is een theater in Madrid waar Tarrega gratis concerteert met een liefdadig doel. Het is zijn eerste concert en het succes is zo overweldigend dat hij besluit zich uitsluitend aan de gitaar te wijden.
( 12 ) Isaac Albeniz ( 1860-1909 ), Spaans componist en pianist. Munt uit in zijn pianowerken,  vooral in de Iberia-suite. Hij vindt zijn inspiratie in de Andalusische volksmuziek.

( 13 )   Enrique Granados ( 1867-1916 ), Spaans componist en pianist. Stichter van het conservatorium van Barcelona. Richt zich vooral op de Madrileense volksmuziek. Gekend door zijn Spaanse dansen. Verdronk tengevolge van een torpedering in de eerste wereldoorlog.