Stepan Rak ( 1945 )
De
Tsjechische componist en gitarist Stepan Rak ( 1945 ) groeide op in Praag en gaf
reeds op jonge leeftijd blijk van een grote interesse voor de kunst in het
algemeen. Voordat hij een definitieve keus maakte leidde hij de rockgroep 'The
Racks' en leek een carrière als kunstschilder/fotograaf in het verschiet te
liggen. Toch bleek zijn passie bij de klassieke muziek te liggen en besloot hij
de klassieke gitaar serieus ter hand te nemen. Na het afsluiten van zijn studie
bij de gitarist Stephan Urban en de componist Jiri Dvoracek aan de Academie voor
Kunsten te Praag is Rak een veelgevraagd concertgitarist. Hij concerteerde in
Australië, Nieuw Zeeland, de Verenigde Staten, en in praktisch alle landen van
Europa en is vooral bekend vanwege zijn grote gave tot improvisatie op de
gitaar. Ook als componist geniet Stepan Rak grote erkenning; internationaal
bekende solisten, zoals bijvoorbeeld John Williams en Vladimir Mikulka, nemen
zijn composities in hun concertprogramma's op. Tevens zijn er tal van CD opnames
te verkrijgen waarop zijn muziek, variërend van solistisch werk tot en met
composities voor symfonie-orkest, te beluisteren is. Tegenwoordig verdeelt
Stepan Rak zijn tijd over concert-tournee's, masterclasses en het grote aantal
compositie-opdrachten dat hem ten deel valt. Tijdens een van deze classes
gedurende het 30e Internationale Gitaarfestival te Zwolle, speelde Het Consort
eigentijds werk voor aan Stepan Rak. Onder andere ook zijn Rumba, een compositie
oorspronkelijk geschreven voor het Praags Gitaar Kwartet. Rak was bijzonder
ingenomen met het arrangement en de uitvoering ervan; "I like it even
more", en gaf spontaan zijn goedkeuring voor meer arrangementen van ander
werk van zijn hand. Dit resulteerde in de zetting van de Pavan, een indringende
compositie, die door het dramatische karakter de sfeer van een waar elegie, een
klacht tegen alles wat verkeerd is, oproept. Hier
past een uitspraak van Stepan Urban die geheel door Rak onderschreven wordt
"…that whenever you touch the guitar, not only with your hands but in
your imagination, try to believe you are in a great theatre of the world, and
what happens there concerns you and all of us". In tegenstelling tot
de Pavan laat de vluchtige Rumba met haar slagwerkelementen een totaal andere
indruk na : voordat je het beseft is het voorbij.
Ranchera
RAPSODIE
1
Bij de oude Grieken een reeks van verschillende zangen of van grotere epische
dichtwerken, die met of zonder
begeleiding ( tokkelinstrumenten ) door de rapsoden werden voorgedragen. De
rapsoden waren rondtrekkende Griekse volkszangers, die de gedichten van Homerus
of andere dichters voordroegen.
2
Vanaf de 19de eeuw is de rapsodie een instrumentale fantasie met
improvisatorisch karakter op nationale volksliederen of karakterverwante melodieën;
ook soms ballade-achtige pianostukken. Er zijn Hongaarse, Noorse, Spaanse en
Slavische rapsodieën geschreven door Liszt, Raff, Bartók, Lalo, Dvorak, Brahms
e.a. Bekend is ook de ' Rhapsody in Blue ' van G. Gershwin, waarin jazzelementen
voorkomen.
DILERMANDO REIS (
1916-1977 )
Dilermando
Reis, probably the most famous Brazilian popular guitarist, was born in São
Paulo State but lived most of his life in Rio de Janeiro, where he worked
actively in radio and recordings. From 1941 to 1975 he recorded about 20-78rpm
and 23-LPs.
He played all kinds of music and recorded the compositions of Bach, Barrios,
Tarrega, Gnatalli and Pixinguinha among many others. However, his preference was
the traditional Brazilian guitar style : doleful waltzes and choros full of
modulations to "confuse accompanists", played with his unique style
and sound.
He was a great composer also. He recorded about 100 of his own compositions,
many of which became real standards of Brazilian popular guitar - like
"Dois Destinos" and "Se Ela Perguntar".
In 1975 he recorded the LP, "The Brazilian Guitar of Dilermando Reis",
containing his last compositions : choros and waltzes, of course.
Ribayaz Lucas
Ruiz de
In
1677 verschijnt te Madrid in tabulatuur “Luz y norte musical para caminar por
las cifras de la guitarra española y arpa, tañer y cantar a cornpas por canto
de organo” van Lucas Ruiz de Ribayaz, kanunnik van de kerk van Villafranca del
Vierzo. Naast talrijke dansen handelt het werk ook over het instrument zelf :
besnaring, stemming, manier van aanslaan enz.
Ricercare
Compositievorm
in polyfone stijl, ontstaan in de 16de eeuw als instrumentale versie ( veelal
voor orgel of strijk- en blaasinstrumenten ) van het doorgeïmiteerde motet. Het
16de-eeuwse ricercare is gebouwd op verschillende thema’s, welke
achtereenvolgens tot bewerking komen. Het 1ste ricercare vindt men in de
Venetiaanse school ( Willaert, Buus, Cavazzoni ). De fantasia is synoniem voor
ricercare maar gebruikt slechts 1 thema en is aldus een stap verder naar de
fuga. In de 17de en 18de eeuw was ricercare of ricercata een bijzonder kunstig
gebouwde fuga.
ROMANCE
(
Oorspr.: lied in het Romaans; later : lied in de volkstaal ). De gezongen
romance is een kort strofenlied, eenvoudig van melodievorming en begeleiding,
lyrisch-verhalend, meestal een tragische liefdesgeschiedenis behandelend, soms
heroisch, soms sentimenteel. In de 18de eeuw werd de romance belangrijk in de opéra-comique
en raakte ook buiten Frankrijk bekend. Een eerste voorbeeld van een apart staande
romance is Martini's 'Plaisir d'Amour' ( 1784 ). De historische romance met
politieke inhoud werd belangrijk tijdens de Franse Revolutie. Tijdens het
Keizerrijk ging de romance een grote bloeiperiode tegemoet. Na 1815
onderscheidde men nieuwe soorten : barcarolle, nocturne, tarantelle, tyrolienne.
Belangrijke componisten waren Antoine Romagnési en Auguste Panséron, ca. 1830
'le roi de la romance'. Na 1830 werd de romance-produktie een ware industrie; er
verschenen enige honderden per jaar, gepropageerd in de salons door modezangers.
De artistieke waarde daalde evenwel. Hierin kwam verandering met de romances van
Louis Niedermeyer en Hippolyte Monpou, die zij schreven op teksten van
Lamartine, Hugo en de Musset. Hun romances bereidden de weg tot het Franse
kunstlied, “la mélodie française”.
In de romantiek kan de romance ook als zuiver instrumentaal stuk voorkomen :
karakterstuk in de geest van een romance.
Roncalli Ludovico
In
1692 verschijnen te Bologna negen gitaarsuites van graaf Ludovico
Roncalli, onder de titel «Capricci
armonici sopra la chitarra spagnuola». Deze gitaarsuites zijn afwisselend
«alfabeto» ( geslagen akkoorden ) en punteado ( de melodie is aangegeven door
cijfers ).
